16 Tháng chín, 2025
Nhiều người khi có ý định theo đuổi tấm bằng tiến sĩ thường thắc mắc: Học tiến sĩ bao nhiêu năm mới hoàn thành? Liệu có cách nào rút ngắn thời gian không? Trên thực tế, lộ trình đào tạo tiến sĩ phụ thuộc vào ngành học, năng lực nghiên cứu, đề tài luận án và cả quy định của từng trường đại học. Trong bài viết này, VietGuru sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thời gian học tiến sĩ trung bình của từng ngành. Hãy cùng theo dõi!
1. Học tiến sĩ bao nhiêu năm lấy được bằng?
Đầu tiên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu học tiến sĩ bao nhiêu năm mới lấy được bằng. Theo khoản 1 Điều 3 Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ ban hành kèm Thông tư 18/2021/TT-BGDĐT, thời gian đào tạo tiêu chuẩn để lấy bằng tiến sĩ thường kéo dài từ 3 năm (36 tháng) đến 4 năm (48 tháng), tùy theo quy định của từng cơ sở đào tạo.
Quy trình đào tạo tiến sĩ thường sẽ bao gồm những bước sau:
1.1. Tuyển sinh và điều kiện
Theo quy định tại Điều 4, 5, 6, 7 của Thông tư 08, các cơ sở đào tạo tiến sĩ phải xây dựng đề án tuyển sinh chi tiết, công khai đầy đủ thông tin về phương thức tuyển sinh, thời gian, điều kiện đảm bảo chất lượng… Thông báo tuyển sinh được đăng tải công khai trên website và các phương tiện truyền thông ít nhất 3 tháng trước khi thi hoặc xét tuyển. Nội dung công bố phải nêu rõ: điều kiện dự tuyển, ngành đào tạo phù hợp, cũng như danh sách giảng viên hướng dẫn đủ tiêu chuẩn.
Học tiến sĩ bao nhiêu năm lấy được bằng?
Về điều kiện dự tuyển tiến sĩ, ứng viên cần đáp ứng đồng thời một số yêu cầu quan trọng sau:
- Có bằng đại học loại giỏi trở lên hoặc bằng thạc sĩ.
- Là tác giả của ít nhất 01 bài báo hoặc báo cáo khoa học trong lĩnh vực dự định nghiên cứu, được đăng trên tạp chí khoa học hoặc kỷ yếu hội thảo có phản biện, trong vòng 36 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ.
- Có năng lực ngoại ngữ phù hợp, được chứng minh qua bằng cấp hoặc chứng chỉ hợp lệ, tương đương bậc 4/6 theo khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam.
- Có kinh nghiệm công tác và đáp ứng thêm những yêu cầu cụ thể khác tùy theo ngành học và chương trình của cơ sở đào tạo.
Như vậy, để trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ, việc tốt nghiệp đại học loại giỏi là chưa đủ. Ứng viên còn phải có công trình khoa học được công bố và chứng minh năng lực ngoại ngữ, cùng các điều kiện bổ sung khác theo quy định của từng trường.
1.2. Quản lý đào tạo
Theo quy định, Thủ trưởng cơ sở đào tạo là người chịu trách nhiệm chi tiết trong việc tổ chức và quản lý chương trình tiến sĩ. Chương trình được chính cơ sở xây dựng, thẩm định và ban hành, với khối lượng học tập tối thiểu:
- 90 tín chỉ đối với nghiên cứu sinh đã có bằng thạc sĩ.
- 120 tín chỉ đối với nghiên cứu sinh chỉ có bằng đại học (bao gồm học phần bổ sung, học phần tiến sĩ và luận án).
Chương trình không chỉ cung cấp kiến thức lý thuyết và thực tiễn, mà còn rèn luyện kỹ năng nghiên cứu, kỹ năng nghề nghiệp, giao tiếp và ứng xử học thuật. Về kết cấu, chương trình tiến sĩ gồm:
- Các học phần bổ sung (dành cho nghiên cứu sinh chưa có bằng thạc sĩ, thuộc ngành/chuyên ngành tương ứng).
- Các học phần trình độ tiến sĩ.
- Luận án tiến sĩ
Sau khi hoàn tất toàn bộ học phần, nghiên cứu sinh sẽ bước vào quá trình thực hiện và bảo vệ luận án tiến sĩ để được công nhận học vị.
1.3. Thời gian và hình thức đào tạo trình độ tiến sĩ
Luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: Học tiến sĩ bao nhiêu năm hiện nay được quy định tại Điều 35 Luật Giáo dục đại học 2012, Điều 38 Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009), Quyết định 1981/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 08/2017/TT-BGDĐT.
Theo đó, thời gian đào tạo tiến sĩ thường kéo dài từ 3 đến 4 năm học tập trung, tùy theo ngành học và trình độ đầu vào của nghiên cứu sinh.
Trong một số trường hợp đặc biệt, Thủ trưởng cơ sở đào tạo có thể cho phép rút ngắn thời gian nếu nghiên cứu sinh đã hoàn thành đầy đủ chương trình theo đúng quy định.
Dựa trên khung pháp lý nói trên, mỗi trường đại học sẽ cụ thể hóa bằng quy chế và quy định riêng để tổ chức và quản lý chương trình đào tạo tiến sĩ.
Thời gian và hình thức đào tạo trình độ tiến sĩ
1.4. Trường hợp đặc biệt được rút ngắn thời gian đào tạo
Theo Luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn Luật sư TP.HCM), quy định về thời gian rút ngắn chương trình tiến sĩ đã có sự thay đổi:
- Trước ngày 15/8/2021: Các khóa học áp dụng theo Thông tư 08/2017/TT-BGDĐT. Thời gian đào tạo tiến sĩ thông thường kéo dài 3–4 năm học tập trung. Trong trường hợp đặc biệt, nghiên cứu sinh có thể được rút ngắn thời gian, nhưng mức rút ngắn bao nhiêu hoàn toàn do thủ trưởng cơ sở đào tạo quyết định, và pháp luật khi đó không đưa ra con số cụ thể.
- Từ ngày 15/8/2021 trở đi: Khi Thông tư 18/2021/TT-BGDĐT có hiệu lực thay thế Thông tư 08, quy định trở nên rõ ràng hơn. Nghiên cứu sinh có thể hoàn thành chương trình sớm tối đa 1 năm so với kế hoạch toàn khóa, tính từ ngày quyết định công nhận nghiên cứu sinh có hiệu lực cho đến thời điểm hoàn tất các thủ tục nộp luận án tại cơ sở đào tạo.
Như vậy, sau ngày 15/8/2021, việc rút ngắn thời gian học tiến sĩ đã có khung giới hạn cụ thể (không quá 1 năm) thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào quyết định riêng của từng trường như trước kia.
2. Bảng liệt kê thời gian học tiến sĩ của các ngành cơ bản
Sau khi đã tìm hiểu học tiến sĩ bao nhiêu năm lấy được bằng, hãy cùng tham khảo thời gian học tiến sĩ của những ngành cơ bản mà VietGuru liệt kê sau đây nhé:
| Ngành học | Thời gian trung bình | Ghi chú |
| Khoa học Tự nhiên (Toán, Lý, Hóa, Sinh) | 3 – 4 năm | Có thể kéo dài nếu đề tài thí nghiệm phức tạp. |
| Kỹ thuật – Công nghệ | 3,5 – 5 năm | Đòi hỏi nhiều nghiên cứu ứng dụng, thí nghiệm, mô hình thử nghiệm. |
| Khoa học Xã hội & Nhân văn | 3 – 4 năm | Thường tập trung vào nghiên cứu lý thuyết, khảo sát, phân tích dữ liệu. |
| Kinh tế – Quản trị | 3 – 4 năm | Một số trường yêu cầu bài báo quốc tế, có thể làm thời gian kéo dài. |
| Y – Dược | 4 – 6 năm | Thời gian dài hơn do cần thí nghiệm lâm sàng, nghiên cứu chuyên sâu. |
| Giáo dục | 3 – 4 năm | Tập trung vào nghiên cứu lý luận và thực tiễn giáo dục. |
| Nông – Lâm – Ngư nghiệp | 3,5 – 5 năm | Nghiên cứu gắn với mùa vụ, thực địa nên dễ kéo dài hơn khung chuẩn. |
Lưu ý: Bảng trên chỉ mang tính tham khảo. Nhưng nhìn chung, thời gian học tiến sĩ ở Việt Nam dao động từ 3 đến 4 năm, tuy nhiên một số ngành đặc thù (như Y, Dược, Kỹ thuật, Nông nghiệp) có thể kéo dài hơn do tính chất nghiên cứu thực nghiệm.
Thời gian học tiến sĩ của các ngành cơ bản
3. Tạm kết
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong quá trình triển khai đề tài, viết và hoàn thiện luận án, VietGuru – đơn vị hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực viết thuê luận án tiến sĩ uy tín sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy, giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức nhưng vẫn đảm bảo tính khoa học và chuẩn mực học thuật.
Tóm lại, để biết chính xác học tiến sĩ bao nhiêu năm, bạn cần cân nhắc kỹ chương trình đào tạo, ngành học và cả chiến lược nghiên cứu cá nhân. Chuẩn bị hành trang đầy đủ và lựa chọn sự hỗ trợ đúng đắn sẽ giúp con đường chinh phục tấm bằng tiến sĩ của bạn thành công.
